[Ep.1] AUTHENTICITY, tôi muốn sống một đời thật, không pha-ke
Những ngộ nhận về authenticity và “bí kíp” gì để nắm authenticity trong tay?
(lắng nghe bản audio tại đây)
Nếu thường đi mua sắm, nhất là những hàng xách tay hoặc mua sắm online, có thể bạn từng nghe đến cụm “hàng auth". Auth được viết gọn từ chữ “authentic", nghĩa là thật, không giả, được sản xuất chính hãng.
Trong nghệ thuật, authentic chỉ những tác phẩm nguyên bản, không phải sao chép từ ý tưởng nào khác.
Trong marketing, brand authenticity chỉ tính xác thực của thương hiệu, điều mang đến niềm tin nơi người tiêu dùng.
Và những năm gần đây, authenticity còn được dùng rộng rãi hơn để chỉ về tính thật của con người. “Thật" là một phẩm chất quan trọng trong việc định hình con người của chính mình, cũng là cách ta truyền thông bản thân ra ngoài.
Vậy tính thật - authenticity là gì?
Authenticity có gốc từ chữ Authentikos trong tiếng Hy Lạp Cổ đại, hàm nghĩa sống thật, làm điều gì đó thật cho bản thân.
Theo định nghĩa của từ điển Cambridge, authenticity /ˌɔː.θenˈtɪs.ə.ti/ the quality of being real, be true to yourself, chỉ việc sống thật sống đúng với chính mình.
Trên trang Psychology Today, tính thật được giải thích là hành động phù hợp với con người thật của chủ thể, hành động theo tính thật là khi ta hành xử theo với các giá trị, niềm tin, động cơ và tính cách của một người.
Tiến sĩ, giảng viên Harvard Tal Ben Shahar (người đồng sáng lập Viện Nghiên cứu Hạnh phúc - Happiness Studies Academy, nơi tôi đang theo học về Hạnh phúc) từng minh họa cho tính thật với một ví dụ cụ thể về cầu thủ Leo Messi. Không bàn đến tài năng hoặc số lượng các pha ghi bóng kinh điển, các giải thưởng huyền thoại của Messi, tính thật chính là một trong những yếu tố khiến người hâm mộ càng yêu mến anh. Messi luôn là bản thân mình, anh không cố gắng xây dựng hình ảnh hoàn hảo trong mắt mọi người. Chúng ta có thể thấy một hình ảnh Messi giận dữ nhưng đồng thời cũng sẽ được thấy mặt khiêm tốn và thực tế của cầu thủ này.
Trong một bài báo đăng trên tạp chí New Ideas in Psychology, các nhà nghiên cứu đã xác định rằng tính thật được tạo nên bởi bốn phần:
tập trung toàn bộ sự chú ý đến hoàn cảnh môi trường hiện tại và trạng thái bên trong chủ thể
suy ngẫm về những trải nghiệm hiện tại đó để hiểu hơn về mối liên quan giữa suy nghĩ, cảm giác và hành động của mình
đánh giá, phân tích xem những gì đang xảy ra và cách xử lý có phù hợp với các giá trị cốt lõi và đáp ứng nhu cầu tâm lý của mình hay không
quyết định hoặc lựa chọn cách phản hồi phù hợp với tình huống, đúng với những giá trị và nhu cầu tâm lý của mình
Nghĩa là, để chân thật với chính mình, chúng ta phải xác định những giá trị, những yếu tố nào là quan trọng với bản thân, và phải luôn chắc rằng mình hành xử phù hợp theo những giá trị đó dưới mọi tình huống.
Vậy, authenticity không phải là gì?
Nhìn qua, đôi khi chúng ta dễ nhầm lẫn tính thật với một vài khái niệm:
1. cho rằng tính thật đồng nhất với sự thật thà và trung thực
Người có tính thật không nhất thiết lúc nào cũng trung thực và/hoặc chỉ nói sự thật.
Trong trường hợp giá trị cốt lõi của người nói là không tổn thương người khác, họ có thể thay đổi câu chữ để thông tin dễ tiếp nhận hơn đối với người nghe, tránh việc khiến đối phương đau lòng hoặc lo lắng.
Nếu nhân danh sống thật với cảm xúc để tự cho phép bản thân thoải mái phẫn nộ hoặc xúc phạm người khác, đây chỉ là biểu hiện của người có EQ (trí thông minh cảm xúc) thấp, và không có khả năng điều tiết cảm xúc của bản thân, họ lựa chọn hả hê cái tôi chính mình mà không quan tâm đến những người xung quanh. Đây có lẽ sẽ là tính thật với những người chọn giá trị ích kỷ, sống chiều chuộng cái tôi của bản thân.
2. cho rằng tính thật là sự nhất quán
Nhiều người nhầm lẫn rằng phải nhất quán thì mới thật. Thế nhưng, mỗi người chúng ta đều sắm rất nhiều vai trong cuộc đời này. Ta không thể mang vai làm vợ/làm chồng đến công sở, cũng không thể mang vai làm bố/làm mẹ đến cuộc gặp gỡ bạn bè, càng không thể mang vai làm quản lý về nhà để đối xử với người thân như nhân viên cấp dưới. Sự nhất quán về vai trò rõ ràng không thể áp dụng trên danh nghĩa của tính thật.
Ở mỗi môi trường, mỗi hoàn cảnh, chúng ta sẽ cần hành xử phù hợp. Tính thật vốn dĩ đi theo các giá trị và niềm tin của bản thân, không phải “bê nguyên xi" con người mình ở hoàn cảnh này vào sống ở hoàn cảnh khác. Cái cần giữ vững chính là giá trị niềm tin của mình.
Ngày còn làm quản lý vận hành ở trường học, tôi thường nhắc với các cô giáo “đừng diễn nhiều vai với các bộ mặt khác nhau”, đừng lớn tiếng quát nạt con trẻ và xu nịnh lấy lòng phụ huynh. Giờ đây khi học và thực hành về hạnh phúc, tôi nhận ra mình đã chưa diễn giải đúng cách.
Đáng ra tôi nên dặn dò các cô giao tiếp phù hợp và đúng với giá trị của người thầy, bằng cách kiên nhẫn lắng nghe và nói lời dứt khoát (về thái độ, không phải âm lượng) với học sinh, và bằng cách giữ khoảng cách chuyên nghiệp và luôn tôn trọng với phụ huynh; như vậy, tính thật của giáo viên sẽ được truyền tải qua giá trị tôn trọng, tôn trọng sự khác biệt và tốc độ phát triển của từng học sinh, và tôn trọng phụ huynh với vai trò là đối tác cùng phối hợp giáo dục con trẻ.
Vì sao cần và làm sao để nuôi dưỡng và phát triển authenticity?
Trong quyển sách “Authentic: How to be yourself and why it matters” của Tiến sĩ, nhà tâm lý học, giáo sư Stephen Joseph, ông đã đúc kết một công thức giúp đưa ta đến cuộc sống ý nghĩa của chính mình. Đó là:
“biết mình + làm chủ chính mình + là chính mình = cuộc đời đích thực”Xưa ông bà ta có câu “biết người, biết ta, trăm trận trăm thắng”. Thế nhưng trong cuộc sống, lắm lúc chúng ta dễ biết người hơn là biết chính mình. Biết chính mình là biết được điểm mạnh điểm yếu, hiểu các nét tính cách của bản thân, rõ về các giá trị và nhu cầu mình theo đuổi. Việc nghe qua tưởng đơn giản nhưng không phải thế. Phải rèn luyện lòng tự trắc ẩn đủ thì ta mới có thể ôm lấy hết thảy của bản thân mình một cách không phán xét, bởi nhìn thấy điểm mạnh của chính mình có khi là cả sự nỗ lực to lớn, hoặc xác định đúng điểm yếu cũng đòi hỏi ta phải bớt cái tôi mà tự soi rọi một cách khách quan.
Để sống đúng với tính thật của con người mình, chúng ta cần nhận lãnh trách nhiệm làm chủ đời mình. Việc đổ lỗi người khác cho những gì mình gặp phải, cho quá khứ không được yêu thương, cho hiện tại không suôn sẻ, cho tương lai mờ mịt, chẳng những không thể giúp ta sống trong hoàn cảnh tốt hơn, mà chỉ đưa ta ngày càng lún sâu vào vòng luẩn quẩn. Một khi thay đổi tâm thế sống chủ động, ta mới có thể từng chút sửa chữa những vấn đề và khó khăn của bản thân, từng bước làm chủ và đưa cuộc đời mình về phía trước.
, đồng sáng lập của dự án In'Joy là một ví dụ gần gũi cho việc nỗ lực làm chủ và là chính mình một cách có ý thức. Thy từng chia sẻ trong bài báo mang tựa đề Cho mình lòng trắc ẩn, sau thời gian hơn hai năm nuôi dưỡng và thực hành lòng tự trắc ẩn, bạn đã “dám" làm nhiều hơn những điều mình luôn mong muốn, đến giờ, bạn thấy mình đang được sống một cuộc đời ý nghĩa và đúng thật là mình sau nhiều loay hoay dò tìm.Theo đuổi cuộc sống đúng với tính thật của bản thân không chỉ giúp chúng ta giảm căng thẳng và áp lực khi phải gồng mình sắm vai con-nhà-người-ta, mà còn giúp tăng sự tự tin khi ta hiểu và đặt niềm tin vào chính mình, mức độ hạnh phúc và hài lòng với cuộc sống cũng từ đó tăng lên đáng kể.
Bạn có thể tự đánh giá về tính thật của bản thân thông qua các câu hỏi phản tư như sau:
Bạn có thấy thoải mái khi tự đưa ra các quyết định cho bản thân không?
Bạn có thoải mái thể hiện quan điểm cá nhân mà không lo bị phán xét không?
Bạn có cảm thấy mình là chính mình trong cuộc sống hàng ngày không?
Có lúc nào bạn không thành thật với chính mình không?
Hoặc bạn có thể tham khảo bài đánh giá dưới đây (được gợi ý trong quyển sách “Authentic: How to be yourself and why it matters”) để xem mức độ hài lòng của mình đối với cuộc sống.
Nội dung này không dùng để đo tính thật - authenticity của bạn, tuy vậy, bạn có thể dựa vào kết quả để có cơ sở hiểu thêm về mình.
Mỗi mục nội dung sẽ có mức điểm tương ứng (xem hình bên dưới), trong đó:
never - không bao giờ
rarely - hiếm khi
sometimes - thỉnh thoảng
often - thường xuyên
Dưới đây là 12 câu đánh giá mức độ hài lòng của bạn đối với cuộc sống:
Tôi không hài lòng với cuộc sống của mình.
Tôi cảm thấy vui vẻ.
Tôi cảm thấy chán nản.
Tôi hài lòng với con người của mình.
Tôi thấy cuộc sống thú vị.
Tôi thấy cuộc sống vô nghĩa.
Tôi thấy hài lòng.
Tôi thấy căng thẳng.
Tôi thấy bình tĩnh.
Tôi thấy thư giãn.
Tôi thấy buồn.
Tôi thấy lo lắng.
Nếu tổng điểm từ 18 trở xuống, có thể bạn đang gặp vấn đề cần giải quyết trong cuộc sống. Từ 28 điểm trở lên nghĩa là bạn đang hài lòng với cuộc đời của mình.
Kết
Biết mình - làm chủ chính mình - là mình, ba bước này không hề sáo rỗng, trái lại, đó là chấp nhận, kết nối, không ngừng thử thách những niềm tin giới hạn của bản thân để khám phá nhiều hơn nữa về tảng băng chìm của chính mình.
Sống thật với authenticity không phải là việc chỉ cần làm một lần trong đời, cũng không phải là những thay đổi một sớm một chiều. Đây là hành trình cả đời của mỗi người, trên hành trình đó, ta sẽ cần kiên nhẫn với chính mình những khi phản tư, không ngừng nuôi dưỡng lòng tự trắc ẩn để có thể cùng đồng hành trọn vẹn với chính mình và sống cuộc đời không pha-ke.
Nguồn tham khảo:
https://www.verywellmind.com/live-with-authenticity-7483232
https://positivepsychology.com/authenticity-assessments/#exercises
https://openup.com/blog/a-psychologists-guide-to-being-your-authentic-self/